ARMIA MODLIN: Zegrze - 3 schrony.

Brak jest informacji na temat wykonawców robót w Zegrzu. Stacjonujący tam 1. batalion telegraficzny i Centrum Wyszkolenia Łączności nie miały w swoim składzie jednostek saperskich, ale przypuszczać można, że do pracy skierowano tam jedną z ośmiu mobilizowanych w Modlinie rezerwowych kompanii saperów. Nie wiadomo również, kiedy dokładnie rozpoczęto prace - już w czerwcu, czy dopiero w sierpniu. Z przyczyn analogicznych jak w Modlinie, możemy jednak przyjąć tę wcześniejszą datę. Według Polskich Sił Zbrojnych… planowano budowę 6 schronów, z czego wykonano jakoby 5, co w świetle obecnych badań terenowych jest jednak liczbą zawyżoną. Denkschrift… wymienia wprawdzie pięć pojedynczych dzieł, połączonych siecią łączności, jednak z dalszej treści rozdziału można wnioskować, że autorzy mieli tu na myśli dzieła rosyjskie, mianowicie dwa forty i trzy prochownie. Pozycję oparto właśnie o wspomniane dwa forty (tzw. Umocnienie Duże i Małe) z lat 1893-95, modernizowane w latach 1905-08. Mimo decyzji o kas

acji twierdz w 1909 roku, forty te nie zostały wysadzone i w 1939 roku przedstawiały wciąż pewną wartość obronną.

Wzniesiono 3 schrony żelbetowe, dwa wbudowane w wał artyleryjski, jeden w wał piechoty Umocnienia Dużego, zwanego w okresie międzywojennym Fortem Ordona.

Typy schronów na pozycji:

· schron do ognia bocznego jednostronnego - 1 obiekt

· schron do ognia czołowego - 2 obiekty (przedstawiony w Denkschrift… fot. nr 91, rozsadzony po wojnie)

Dowództwo przedmościa objął płk dypl. Józef Sas-Hoszowski, dotychczasowy dowódca Warszawskiej Brygady Obrony Narodowej. Umocnienia Zegrza obsadziły: batalion ON "Warszawa II" (mjr Bronisław Surewicz), pluton haubic 100 mm z 2/78. dal oraz pluton armat 40 mm z 1. bap-lot. Wkrótce sformowano również improwizowany batalion z załogi Ośrodka Zapasowego Łączności. Znaczniejsze posiłki nadeszły 6 i 7 09.1939 r., ale nie przeprawiono ich nawet na północny brzeg rzeki, gdyż płk Sas-Hoszowski otrzymał jednocześnie rozkaz opuszczenia fortyfikacji i wycofania się na brzeg południowy. Załoga przedmościa, wycofując się rankiem 7 września, wysadziła za sobą most na Narwi.

Mapa.

Schron nr 1.

Schron nr 1 w nieco szerszym ujęciu.

Schron nr 2 - widok ściany czołowej.

Schron nr 2 - w głębi, widok od strony przelotni, na pierwszym planie pierwszowojenne stanowisko obserwacyjne.

Schron nr 2 - przelotnia.

Schron nr 3 - widok od strony rozsadzonej przelotni.

Schron nr 3 - zniszczone wnętrze.

 .